Vormgeven aan doorgaande lijnen; wetgeving en maatwerk voor een sterke start

In Nederland spelen gemeenten, kinderopvangorganisaties en basisscholen een cruciale rol in het vormgeven van een sterke basis voor jonge kinderen. Voorschoolse educatie (VE), Integrale Kindcentra (IKC), doorgaande lijnen en het onderwijsachterstandenbeleid zijn belangrijke instrumenten om kinderen een kansrijke start te geven. Hierbij is het essentieel om de wet- en regelgeving in acht te nemen en beleid af te stemmen op de specifieke wijk en populatie. Er bestaat geen blauwdruk; maatwerk is noodzakelijk om effectief in te spelen op de specifieke behoeften van kinderen en gezinnen in een wijk.

Wet- en Regelgeving: een belangrijke basis

De kaders en geldstromen voor het onderwijsachterstandenbeleid en VE beleid worden grotendeels bepaald door de overheid. In de Wet Kinderopvang en de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) ligt vast vanuit welke wettelijke kaders de kinderopvang en het primair onderwijs vorm en inhoud moeten geven aan de uitvoering van het VE- en onderwijsachterstandenbeleid. De gemeente heeft een wettelijke opdracht om voorschoolse educatie aan te bieden aan kinderen met een risico op een onderwijsachterstand. Dit betekent dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het vaststellen van de doelgroep en het financieren van VE-aanbod in samenwerking met kinderopvangorganisaties en scholen.

Daarnaast is zowel het primair onderwijs als de kinderopvang verplicht om een doorlopende leerlijn te waarborgen tussen de voorschoolse periode en het primair onderwijs. Dit voorkomt dat kinderen bij de overgang naar de basisschool onnodig ontwikkelingsvertraging oplopen en bevordert een soepele start in groep 1. Ieder heeft hierin een eigen wettelijk kader en daarmee ook een eigen verantwoordelijkheid en taak. Elkaar hierin begrijpen is een fundamentele stap in de samenwerking tussen kinderopvang, onderwijs en gemeente.

VE en Onderwijsachterstandenbeleid: gespecialiseerd toezicht

Het toezicht op VE staat op het punt te veranderen. Zo onderzoekt de minister of de informatieoverdracht tussen kinderopvang en basisonderwijs wettelijk kan worden uitgebreid en welke kaders mogelijk meer duidelijkheid kunnen bieden over de verantwoordelijkheid van de gemeente, onderwijs en opvang met betrekking tot: segregatie, integratie, inschrijving en toelating, onderwijsachterstandenbeleid en VE. Daarnaast wil de minister vasthouden aan de stijgende lijn van de educatieve kwaliteit van VE. Daarom werkt zij samen met het ministerie van SZW, VNG, GGD GHOR Nederland en de Inspectie van het Onderwijs aan invoering van structureel toezicht op de educatieve kwaliteit van de voorschoolse educatie. Dit vraagt van alle betrokken kindpartners een vooruitziende blik. Pro-actief inspelen op deze ontwikkelingen zorgt ervoor dat je wendbaar blijft en ook in de toekomst blijft voldoen aan de wettelijke kaders.

De doorgaande lijn in een dynamisch speelveld

Vanuit een gezamenlijke visie op doorgaande lijn kan eenvoudig de vertaling worden gemaakt naar wet- en regelgeving, strategie en beleid. De subsidiekaders spelen hierin ook een belangrijke rol. Hoewel wet- en regelgeving de kaders bieden, is er geen standaardoplossing die in elke gemeente of wijk toepasbaar is. Het is belangrijk dat beleid wordt afgestemd op de specifieke behoeften van kinderen en gezinnen in de wijk. Dit betekent dat kinderopvang, onderwijsinstellingen en gemeenten goed moeten kijken naar de samenstelling van de populatie, de sociale en economische omstandigheden en de aanwezige voorzieningen.

In wijken met een hoge concentratie van kinderen met een risico op onderwijsachterstanden kan een intensiever VE-aanbod nodig zijn, terwijl in andere wijken de nadruk misschien meer ligt op ouderbetrokkenheid of samenwerking met jeugdzorg. Flexibiliteit en samenwerking tussen alle betrokken partijen zijn essentieel om het beleid effectief te laten zijn.

Wetgeving biedt kaders en lokaal maatwerk en samenwerking zijn cruciaal om het beleid effectief te laten zijn.